PRACA BADAWCZA
Problemy zdrowia psychicznego dzieci głuchych
i słabosłyszących oraz dzieci słyszących z populacji
ogólnej w ocenie rodziców
Joanna Kobosko
1,2
1
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, ul. Zgrupowania AK „Kampinos” 1, 01-943 Warszawa
2
Światowe Centrum Słuchu, ul. Mokra 17, Kajetany, 05-830 Nadarzyn
Data publikacji: 05-11-2020
Autor do korespondencji
Joanna Kobosko
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, ul. Zgrupowania AK „Kampinos” 1, 01-943 Warszawa
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, ul. Zgrupowania AK „Kampinos” 1, 01-943 Warszawa
Now Audiofonol 2012;1(1):56-66
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W badaniach nad zdrowiem psychicznym dzieci głuchych dość często wykorzystuje się skale symptomów psychopatologii wypełniane w oparciu o obserwacje zachowania dziecka przez rodziców i nauczycieli. Jedną z nich jest Kwestionariusz Mocnych
Stron i Trudności (SDQ) R. Goodmana. Do tej pory nie zostały przeprowadzone w Polsce badania dotyczące występowania
problemów ze zdrowiem psychicznym dzieci głuchych i słabosłyszących z wykorzystaniem rodziców jako źródła informacji.
Celem badań jest ocena zdrowia psychicznego dzieci głuchych i słyszących przez słyszących rodziców z zastosowaniem kwestionariusza SDQ. Postawiono pytanie o to, czy problemy zdrowia psychicznego w ocenie rodziców różnią się między dziećmi
głuchymi i słabosłyszącymi a dziećmi słyszącymi, a także czy istnieją różnice między nimi, gdy uwzględnimy płeć rodzica i płeć
dziecka. Kolejnym zagadnieniem podjętym w pracy jest satysfakcja rodziców dzieci głuchych z rehabilitacji dziecka i jej związek z tym, jak spostrzegają oni swoje dzieci w sferze problemów emocjonalnych i behawioralnych (SDQ). Objęto badaniami 88
rodziców dzieci głuchych (69 matek, 19 ojców) oraz 83 rodziców dzieci słyszących z populacji ogólnej w wieku od 3 do 14 lat.
Okazało się, że dzieci głuche manifestują znacząco więcej problemów ze zdrowiem psychicznym ogółem, w tym mają istotnie więcej problemów w sferze nadaktywności i koncentracji uwagi, jak i kontaktów z rówieśnikami, w porównaniu z dziećmi
słyszącymi. Ojcowie spostrzegają u swoich głuchych dzieci istotnie większe nasilenie trudności w kontaktach z rówieśnikami
niż matki. Dzieci głuche i słyszące nie różnią się nasileniem problemów ze zdrowiem psychicznym ze względu na płeć dziecka. Niższa satysfakcja rodziców z rehabilitacji dziecka głuchego może być wyjaśniona jedynie większym nasileniem trudności
emocjonalnych przejawianych w ich percepcji przez dziecko.
Rezultaty badań wskazują, że występowanie problemów ze zdrowiem psychicznym u dzieci głuchych oceniane przez rodziców jest około 2 razy częstsze niż ma to miejsce u dzieci słyszących, co odpowiada wielkości ich rozpowszechnienia w innych
krajach europejskich, jak Austria, Niemcy czy Holandia.
REFERENCJE (29)
1.
Becker A., Woerner W., Hasselhorn M. i wsp.: Validation of the parent and teacher SDQ in a clinical sample. Eur Child Adolesc Psychiatry, 2004; 13(Suppl.2):II11–16.
2.
Black P.A., Glickman N.S.: Demographics, psychiatric diagnoses, and other characteristics of North American deaf and hard-of-hearing inpatients. J Deaf Stud Deaf Educ, 2006; 11(3), 303–21.
3.
Brzeziński J.: Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
4.
Dammeyer J.: Psychosocial development in a Danish population of children with cochlear implants and deaf and hard of hearing children. J Deaf Stud Deaf Educ, 2010; 15(1): 50–58.
5.
Eldik van T., Treffers P., Veerman J., Verhulst F.: Mental health problems in deaf Dutch children as indicated by parents’ responses to the child behavior checklist. Am Ann Deaf, 2004; 148(5): 390–95.
6.
Fellinger J., Holzinger D., Pollard R.: Mental health of deaf people. Lancet, 2012; 379:, 1037–44.
7.
Fellinger J., Holzinger D., Sattel H., Laucht M.: Mental health and quality of life in deaf pupils. Eur Child Adolesc Psychiatry, 2008; 17, 414–23.
8.
Fellinger J., Holzinger D., Sattel H. i wsp.: Correlates of mental health disorders among children with hearing impairments. Dev Med Child Neurol, 2009; 51, 635–41.
9.
Gent van T., Goedhart A.W., Hindley P.A. Treffers P.D.A.: Prevalence and correlates of psychopathology in a sample of deaf adolescents. J Child Psychol Psychiatry, 2007; 48: 950–58.
10.
Glickman N.S.: Do you hear voices? Problems in assessment of mental status in deaf persons with severe language deprivation. J Deaf Stud Deaf Educ, 2007; 12: 127–47.
11.
Goodman R.: The Strengths and Difficulties Questionnaire: A research note. J Child Psychol Psychiatry, 1997; 38: 581–86.
12.
Gracka-Tomaszewska M: Psychoterapia diady matka-dziecko. Praca nad reprezentacją dziecka w umyśle matki. (W:) Grzesiuk L., Suszek H. (red.). Psychoterapia. Problemy pacjentów – podręcznik akademicki. Warszawa: ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, 2011; t. 5; 361–74.
13.
Hindley P., Hill P., McGuigan S., Kitson N.: Psychiatric disorders in deaf and hearing impaired children and young people: A prevalence study. J Child Psychol Psychiatry, 1994; 35(5): 917–34.
14.
Hintermair M.: Prevalence of socioemotional problems in deaf and hard of hearing children in Germany. Am Ann Deaf, 2007; 152(3): 320–30.
15.
Kobosko J.: Relacja matka–dziecko a zaburzenia rozwoju językowego u młodzieży głuchej. Przegląd Psychologiczny, 2009; 52(3): 327–42.
16.
Kobosko J.: Doświadczanie siebie jako osoby głuchej – badania nad młodzieżą głuchą i jej słyszącymi matkami z perspektywy interpersonalnej. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2010; 11(1): 101–22.
17.
Kobosko J., Zalewska M.: Maternal identity of hearing mothers of deaf adolescents. Empirical studies – an interpersonal approach. The Volta Review, 2011; 111: 39–59.
18.
Krakowiak K.: Wspólnota komunikacyjna i język dzieci z głębokimi uszkodzeniami słuchu. (W:) Krakowiak K., Dziurda-Multan A. (red.). „Nie głos, ale słowo...” 2. Ku wspólnocie komunikacyjnej niesłyszących i słyszących. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2011; 57–80.
19.
Krawiec M.: Poczucie niepełnosprawności u młodzieży z uszkodzeniami słuchu. (W:) Kobosko J. (red.). Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa, Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”, 2009; 67–78.
20.
Mazur J., Tabak I., Kołoło H.: W kierunku lepszej oceny zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Polska wersja kwestionariusza Mocnych Stron i Trudności (SDQ). Doświadczenia dwóch badań populacyjnych. Medycyna Wieku Rozwojowego, 2007; 11(1): 13–24.
21.
Mejstad L., Heiling K., Svedin C.G.: Mental health and self-image among deaf and hard of hearing children. Am Ann Deaf, 2009; 153(5): 504–15.
22.
Percy-Smith L., Caye-Thomasen P., Gudman M. i wsp.: Self-esteem and social well-being of children with cochlear implant compared to normal-hearing children. Int J Pediatr Otorhinlaryng, 2008; 72(7): 1113–20.
23.
Punch R., Hyde M.: Social participation of children and adolescents with cochlear implants. A qualitative analysis of parent, teacher, and child interviews. J Deaf Stud Deaf Educ, 2011; 16(4): 474–93.
24.
Sleeboom van Raaij J.C.: Wpływ głuchoty na członków rodziny, jej strukturę i wzajemne komunikowanie się – retrospekcja z perspektywy dorosłości. Okiem psychiatry. (W:) Kobosko J. (red.). Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”, 2009; 284–302.
25.
Święcicka M.: Skale szacunkowe dla rodziców i nauczycieli jako narzędzia diagnozy w psychologii klinicznej dziecka. (W:) Święcicka M. (red.). Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat, 2011; 113–28.
26.
Theunissen S.C.M.P., Rieffe C., Kouwenberg M i wsp.: Depression in hearing-impaired children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol, 2011; 75(10): 1313–17.
27.
Wojda P: Kompetencje w języku migowym u młodzieży głuchej. W: Kobosko J. (red.). Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa, Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”, 2009; 223–36.
28.
Wzorek A.: Rodzina z dzieckiem z zaburzeniami słuchu – spojrzenie systemowe. Psychoterapia, 2010; 4: 53–64.
29.
Zalewska M.: Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka z opóźnionym rozwojem mowy. Warszawa, J. Santorski & CO Wydawnictwo, 1998.
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
