PRACA PRZEGLĄDOWA
Narzędzia badawcze do oceny prozodii mowy
1
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego, Lublin
Data publikacji: 30-10-2020
Autor do korespondencji
Marta Wysocka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego ul. Sowińskiego 17, 20-040 Lublin, e-mail: marta.wysocka@poczta.umcs.lublin.pl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego ul. Sowińskiego 17, 20-040 Lublin, e-mail: marta.wysocka@poczta.umcs.lublin.pl
Now Audiofonol 2015;4(4):20-27
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest prezentacja narzędzi przeznaczonych do oceny słuchu prozodycznego i ekspresji prozodii mowy. Przedmiotem opisu i oceny są przede wszystkim te narzędzia, które są najczęściej wykorzystywane w badaniach naukowych i praktyce klinicznej.
Analizowany materiał stanowią publikacje o zasięgu międzynarodowym i krajowym (artykuły, pozycje zwarte, testy i instrukcje do testów). Większość prezentowanych w artykule narzędzi pozwala na dokonanie wieloaspektowej oceny cech i jednostek suprasegmentalnych, lecz są wśród nich i takie, które przeznaczone są do diagnozy tylko wybranych zjawisk prozodycznych. Za szczególnie przydatne w praktyce klinicznej należy uznać te narzędzia, które umożliwiają odrębną diagnozę słuchu
prozodycznego i realizacji prozodii.
FINANSOWANIE
Artykuł powstał w związku z realizacją projektu „Zintegrowany
system narzędzi do diagnostyki i telerehabilitacji schorzeń narządów zmysłów (słuchu, wzroku, mowy, równowagi, smaku, powonienia)” współfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu STRATEGMED.
REFERENCJE (44)
1.
Botinis A, Granström B, Möbius B. Developments and paradigms in intonation research. Speech Communication, 2001; 33: 263–96.
2.
Hargrove P. Pursuing prosody interventions. Clinical Linguistics & Phonetics, 2013; 27(8): 647–60.
3.
Kurkowski ZM. Słuch a mowa w aspekcie rozwojowym w normie i patologii. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 1998; 47(3): 289–96.
4.
Kurkowski ZM. Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2013.
5.
Wysocka M. Rozwój kompetencji prozodycznej. W: Panasiuk J, Woźniak T, red. Język – Człowiek – Społeczeństwo. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2013, s. 861–74.
6.
Wysocka M. Zaburzenia prozodii mowy. W: Grabias S, Kurkowski M, red. Logopedia. Teoria zaburzeń mowy. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2012, s. 165–84.
7.
Gussenhoven C. Suprasegmentals. W: Smelsner NJ, Baltes PB, red. International encyclopedia of the social and behavioral sciences. Amsterdam – New York: Elsevier; 2001, s. 15294–98.
9.
Diehl JJ, Paul R. Acoustic and perceptual measurements of prosody production on the profiling elements of prosodic systems in children by children with Autism Spectrum Disorders. Applied Psycholinguistics, 2013; 34: 135–61.
10.
Shriberg L, Kwiatkowski J, Rasmosen C. Prosody-voice screening profile. Tuscon: Communication Skill Builders; 1990.
11.
Crystal D. Profiling Linguistic Disability. 2nd Edition. San Diego: Singular Publishing Group; 1992.
12.
Hargrove PM, McGarr NS. Prosody management of communication disorders. San Diego, California: Singular Publishing Group; 1994.
13.
Ross E, Thompson R, Yenkosky J. Lateralization of affective prosody in brain and the callosal integration of hemispheric language functions. Brain Lang, 1997; 56: 27–54.
14.
Bowers D, Blonder LX, Heilman KM. Florida Affect Battery. Gainesville: Center for Neuropsychological Studies Cognitive Neuroscience Laboratory University of Florida; 1999.
15.
Peppé S, McCann J. Assessing intonation and prosody in children with atypical language development: the PEPS-C test and the revised version. Clin Linguist Phon, 2003; 17: 345–54.
17.
Bergeson TR, Chin SB. Prosodic utterance production. Manuscript. Indiana University School of Medicine; 2008.
18.
Chin SB, Bergeson TR, Phan J. Speech intelligibility and prosody production in children with cochlear implants. J Commun Disord, 2012; 45: 355–66.
19.
Tallal P, Miller SL, Bedi G, Byma G, Wang X, Nagarajan S i wsp. Language comprehension in language-learning impaired children improved with acoustically modified speech. Science, 1996; 271: 81–84.
20.
Doherty CP, Fitzsimons M, Asenbauer B, Staunton H. Discrimination of prosody and music by normal children. Eur J Neurol, 1999; 6: 221–26.
21.
Anvari SH, Trainor LJ, Woodside J, Levy BA. Relations among musical skills, phonological processing, and early reading ability in preschool children. J Exp Child Psychol, 2002; 83: 111–30.
22.
Ayotte J, Peretz I, Hyde K. Congenital amusia. A group study of adults afflicted with a music-specific disorder. Brain, 2002; 125: 238–51.
23.
Magne C, Schön D, Besson M. Prosodic and melodic processing in adults and children. Behavioral and electrophysiologic approaches. Ann NY Acad Sci, 2003; 999: 461–76.
24.
Nicholson KG, Baum S, Kilgour A, Koh CK, Munhall KG, Cuddy LL. Impaired processing of prosodic and musical patterns after right hemisphere damage. Brain Cogn, 2003; 52: 382–89.
25.
Schön D, Magne C, Besson M. The music of speech: music training facilitates pitch processing in both music and language. Psychophysiology, 2004; 41(3): 341.
26.
Patel AD. The relationship of music to the melody of speech and to syntactic processing disorders in aphasia. W: Avanzini G, Lopez L, Koelsch S, Majno M, red. The neurosciences and music II: From perception to performance. New York: Wiley-Blackwell; 2005: 1–12.
27.
Allen GD. Linguistic experience modifies lexical stress perception. J Child Lang, 1983; 10: 535–49.
28.
Kim-Dufor DH, Ferragne E, Dufor O, Astésano C, Nespoulous JL. A novel prosody assessment test: Findings in three cases of Landau-Kleffner syndrome. Journal of Neurolinguistics, 2012; 25: 194–211.
29.
Golan O, Baron-Cohen S, Hill J. The Cambridge Mindreading (CAM) Face-Voice Battery: Testing complex emotion recognition in adults with and without Asperger syndrome. J Autism Dev Disord, 2006; 36(2): 169–83.
30.
Bänziger T, Grandjean D, Scherer K. Emotion recognition from expressions in face, Voice, and Body: The Multimodal Emotion Recognition Test (MERT). Emotion, 2009; 9(5): 691–704.
31.
Schlegel K, Grandjean D, Scherer KR. Introducing the Geneva Emotion Recognition Test: An example of Rasch-based test development. Psychol Assess, 2014; 26(2): 666–72.
32.
Wagner J, Lingenfelser F, Andre E: The Social Signal Interpretation Framework (SSI) for real time signal processing and recognitions. artykuł dostępny w Internecie: http://www.informatik.uni-augs..., data dostępu: 28.05.2015.
34.
Kerr SL, Neale JM. Emotion perception in schizophrenia: Specific deficit or further evidence of generalized poor performance? J Abnorm Psychol, 1993; 102(2): 312–18.
35.
Kucharska-Pietura K, Klimkowski M. Kliniczne aspekty emocji w zdrowym i chorym mózgu. Kraków: Wydawnictwo Medyczne; 2002.
36.
Rymarczyk K. Rozumienie prozodii: rozwój i mechanizmy mózgowe. Nieopublikowana rozprawa doktorska. Warszawa: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN; 2003.
37.
Łojek E. Bateria Testów do Oceny Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu (RHLB-PL). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2007.
38.
Talarowska M, Florkowski A, Orzechowska A, Zboralski K, Gałecki P. Zastosowanie baterii RHLB do oceny funkcji językowych i komunikacyjnych pacjentów psychiatrycznych – opis przypadku. Psychiatria Polska, 2012; XLVI (6): 1089–98.
40.
Mirecka U, Gustaw K. Skala dyzartrii. Wersja dla dzieci. Wrocław: Wydawnictwo Continuo; 2006.
41.
Niebudek-Bogusz E. Zastosowanie analizy akustycznej głosu z próbą obciążeniową w dysforiach zawodowych. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera; 2010.
42.
Świdziński P. Przydatność analizy akustycznej w diagnostyce zaburzeń głosu. Poznań: Wydawnictwo Akademii Medycznej; 1998.
43.
Kent RD. Prosody in the young child. W: Yoder DE, Kent RD, red. Decision making in speech-language pathology. Toronto: Decker; 1988, s. 144–45.
44.
Yorkston KM. Prosody in the adult. W: Yoder DE, Kent RD, red. Decision making in speech-language pathology. Toronto: Decker; 1988, s. 146–47.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
