PRACA BADAWCZA
Doświadczanie objawów depresji u osób dorosłych
z głuchotą prelingwalną korzystających z implantu
ślimakowego a strategie radzenia sobie ze stresem
i samoocena
1
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Światowe Centrum Słuchu, Klinika Rehabilitacji, Warszawa/Kajetany
Data publikacji: 03-11-2020
Autor do korespondencji
Joanna Kobosko
Światowe Centrum Słuchu, Klinika Rehabilitacji, ul. Mokra 17, Kajetany, 05-830 Nadarzyn, e-mail: j.kobosko@ifps.org.pl
Światowe Centrum Słuchu, Klinika Rehabilitacji, ul. Mokra 17, Kajetany, 05-830 Nadarzyn, e-mail: j.kobosko@ifps.org.pl
Now Audiofonol 2014;3(1):34-45
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Występowanie problemów ze zdrowiem psychicznym u osób dorosłych z głuchotą prelingwalną jest wyższe niż w populacji osób słyszących, niezależnie od preferowanego sposobu komunikowania się z otoczeniem (język foniczny, język migowy, dwujęzyczność). Nadal brakuje badań dotyczących użytkowników implantów ślimakowych (CI) z głuchotą prelingwalną, którzy otrzymali implant ślimakowy po 18. roku życia.
Materiał i metody:
Badaniami objęto osoby z głuchotą prelingwalną zaimplantowane w roku 2005 i 2009 i do nich rozesłano drogą pocztową kwestionariusze. Wskaźnik odpowiedzi zwrotnych wynosi 63%, co stanowi 50 osób. Wykorzystano Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-28 (wyniki skali D), Inwentarz do Pomiaru Strategii Radzenia sobie ze Stresem Mini-COPE, Skalę Samooceny Rosenberga SES oraz Ankietę informacyjną. Postawiono pytanie o nasilenie doświadczanych objawów depresji u osób prelingwalnie ogłuchłych w porównaniu ze słyszącymi, a także o to, jakie strategie radzenia sobie ze stresem pozostają w związku z nasileniem objawów depresji w tej grupie. Kolejne pytania dotyczą samooceny i jej związku z nasileniem objawów depresji i stosowanymi strategiami radzenia sobie ze stresem. Uwzględniono także zmienne socjodemograficzne jako predyktory doświadczanych symptomów depresji u osób z głuchotą postlingwalną z CI, jak i u osób słyszących.
Wyniki:
Okazało się, że osoby z głuchotą prelingwalną doświadczają w większym nasileniu, lecz na poziomie tendencji statystycznej, objawów depresji w porównaniu ze słyszącymi. U osób prelingwalnie ogłuchłych z CI z większym nasileniem objawów depresji pozostaje w ujemnym związku stosowanie strategii skoncentrowanych na problemie: aktywne radzenie sobie i planowanie, a w dodatnim związku zaprzestanie działań. Istotnymi predyktorami nasilenia objawów depresji są w badanej grupie strategie coping, takie jak: zaprzestanie działań, akceptacja i zażywanie substancji psychoaktywnych.
Wnioski:
Wzorzec zależności między objawami depresji, strategiami radzenia sobie ze stresem i samooceną (wyniki analizy regresji) jest podobny u osób prelingwalnie głuchych z CI i słyszących, za wyjątkiem roli strategii polegającej na zażywaniu substancji psychoaktywnych (np. alkoholu) u osób z głuchotą prelingwalną z CI. Należałoby powtórzyć badania z uwzględnieniem oceny kompetencji językowych w języku polskim fonicznym (lub/i migowym) osób z głuchotą prelingwalną z CI uczestniczących w badaniach.
Występowanie problemów ze zdrowiem psychicznym u osób dorosłych z głuchotą prelingwalną jest wyższe niż w populacji osób słyszących, niezależnie od preferowanego sposobu komunikowania się z otoczeniem (język foniczny, język migowy, dwujęzyczność). Nadal brakuje badań dotyczących użytkowników implantów ślimakowych (CI) z głuchotą prelingwalną, którzy otrzymali implant ślimakowy po 18. roku życia.
Materiał i metody:
Badaniami objęto osoby z głuchotą prelingwalną zaimplantowane w roku 2005 i 2009 i do nich rozesłano drogą pocztową kwestionariusze. Wskaźnik odpowiedzi zwrotnych wynosi 63%, co stanowi 50 osób. Wykorzystano Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-28 (wyniki skali D), Inwentarz do Pomiaru Strategii Radzenia sobie ze Stresem Mini-COPE, Skalę Samooceny Rosenberga SES oraz Ankietę informacyjną. Postawiono pytanie o nasilenie doświadczanych objawów depresji u osób prelingwalnie ogłuchłych w porównaniu ze słyszącymi, a także o to, jakie strategie radzenia sobie ze stresem pozostają w związku z nasileniem objawów depresji w tej grupie. Kolejne pytania dotyczą samooceny i jej związku z nasileniem objawów depresji i stosowanymi strategiami radzenia sobie ze stresem. Uwzględniono także zmienne socjodemograficzne jako predyktory doświadczanych symptomów depresji u osób z głuchotą postlingwalną z CI, jak i u osób słyszących.
Wyniki:
Okazało się, że osoby z głuchotą prelingwalną doświadczają w większym nasileniu, lecz na poziomie tendencji statystycznej, objawów depresji w porównaniu ze słyszącymi. U osób prelingwalnie ogłuchłych z CI z większym nasileniem objawów depresji pozostaje w ujemnym związku stosowanie strategii skoncentrowanych na problemie: aktywne radzenie sobie i planowanie, a w dodatnim związku zaprzestanie działań. Istotnymi predyktorami nasilenia objawów depresji są w badanej grupie strategie coping, takie jak: zaprzestanie działań, akceptacja i zażywanie substancji psychoaktywnych.
Wnioski:
Wzorzec zależności między objawami depresji, strategiami radzenia sobie ze stresem i samooceną (wyniki analizy regresji) jest podobny u osób prelingwalnie głuchych z CI i słyszących, za wyjątkiem roli strategii polegającej na zażywaniu substancji psychoaktywnych (np. alkoholu) u osób z głuchotą prelingwalną z CI. Należałoby powtórzyć badania z uwzględnieniem oceny kompetencji językowych w języku polskim fonicznym (lub/i migowym) osób z głuchotą prelingwalną z CI uczestniczących w badaniach.
REFERENCJE (62)
1.
Skarżyński H. Wszczep ślimakowy u osoby dorosłej z głuchotą prelingwalną. Otolaryngol Pol, 1994; 48(Supl. 15): 86‒91.
2.
Paludneviciene R, Leigh IW, red. Cochlear implants. Evolving perspectives. Washington D.C.: Gallaudet University Press; 2011.
3.
Zębik J. Tożsamość osoby zaimplantowanej – czyli o sobie. W: Woźnicka E, red. Tożsamość społeczno-kulturowa głuchych. Łódź: WSHE, PZG Oddział Łódzki; 2007; 233‒49.
4.
Maillet CJ, Tyler RS, Jordan HN. Change in the quality of life of adult cochlear implant patients. Ann Otol Rhinol Laryngol (Suppl), 1995; 165: 31‒48.
5.
Krabbe PF, Hinderink JB, Van den Broek P. The effect of cochlear implant use in postlingually deaf adults. Int J Technol Assess Health Care, 2000; 16: 864‒73.
6.
Mo B, Lindbaek M, Harris S. Cochlear implants and quality of life: a prospective study. Ear Hear, 2005; 26: 186‒94.
7.
Lassaleta L, Castro A, Bastarrica M, Jose de Sarria M, Gavilan J. Quality of life in postlingually deaf patients following cochlear implantation. Eur Arch Otorhinolaryngol, 2006; 263(3): 267‒70.
8.
Rostkowska J, Wojewódzka B, Kobosko J, Geremek-Samsonowicz A, Skarżyński H. Możliwości słuchowe dorosłych osób ogłuchłych zaopatrzonych w implant ślimakowy. Now Audiofonol, 2012; 1(1): 46‒9.
9.
Klop WMC, Briaire JJ, Stiggelbout AM, Frijns JHM. Cochlear implant outcomes and quality of life in adults with prelingual deafness. Laryngoscope, 2007; 117: 1982‒7.
10.
Millette I, Gobeil S, Bhérer M, Duchesne L. Cochlear implants in adults with prelinguistic deafness: do auditory gains match the subjective benefits? Cochlear Implants Int, 2011; 12(S1): 78‒81.
11.
Kosztyła-Hojna B, Moskal D. Wpływ implantu ślimakowego (CI) na proces fonacji i komfort życia pacjentów z głuchotą pre- i postlingwalną. Pol Merk Lek, 2012; 33: 70‒9.
12.
Rostkowska J, Wojewódzka B. Analiza efektów terapii 51-letniego pacjenta prelingwalnie ogłuchłego, zaopatrzonego w system CI. Now Audiofonol, 2013; 2(3): 49‒58.
13.
Ohre B, von Tetzchner S, Falkum E. Deaf adults and mental health: A review of recent research on the prevalence and distribution of psychiatric symptoms and disorders in the prelingually deaf adult population. International Journal on Mental Health and Deafness, 2011; 1(1): 3‒22.
14.
Sleeboom van Raaij I (CJ). Wpływ głuchoty na rodzinę, jej strukturę i wzajemne komunikowanie się – retrospekcja z perspektywy dorosłości. Okiem psychiatry. W: Kobosko J, red. Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”; 2009, 284–99.
15.
Szczepankowski B. Niesłyszący – głusi – głuchoniemi. Wyrównywanie szans. Warszawa: WSiP; 1999.
16.
Woźnicka E, red. Tożsamość społeczno-kulturowa głuchych. Łódź: WSHE, PZG Oddział Łódzki; 2007.
17.
Leigh IW. A lens on deaf identities. Washington DC: Gallaudet University Press; 2009.
18.
Podgórska-Jachnik D. Głusi. Emancypacje. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej; 2013.
19.
Krakowiak K. Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu. Lublin: Wydawnictwo KUL; 2012.
20.
Wojda P. Kompetencje w języku migowym u młodzieży głuchej. W: Kobosko J, red. Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”; 2009, 223–36.
21.
Black PA, Glickman NS. Demographics, psychiatric diagnoses, and other characteristics of north American deaf and hard-of-hearing inpatients. J Deaf Stud Deaf Educ, 2006; 11(3): 303‒21.
22.
Rostkowska J. Implant ślimakowy a młodzież z głuchotą prelingwalną – spojrzenie z perspektywy logopedycznej. W: Kobosko J, red. Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”, 2009; 247–51.
23.
Leigh IW, Bat-Chava Y, Maxwell-McCaw D, Christiansen JB. Correlates of psychosocial adjustment in deaf adolescents with and without cochlear implants: A preliminary investigation. J Deaf Stud Deaf Educ, 2009; 14(9): 244‒59.
24.
Fellinger J, Holzinger D, Pollard R. Mental health of deaf people. The Lancet, 2012; 379: 1037‒44.
25.
Rembar SH, Lind O, Romundstad P, Helvik A-S. Psychological well-being among cochlear implant users: A comparison with the general population. Cochlear Implants Int, 2012; 13(1): 41‒8.
26.
De Graaf R, Bijl RV. Determinants of mental distress in adults with a severe auditory impairment: differences between prelingual and postlingual deafness. Psychosom Med, 2002; 64(1): 61‒70.
27.
Fellinger J, Holzinger D, Dobner U, Gerich J, Lehner R, Lenz G, Goldberg D. Mental distress and quality of life in a deaf population. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 2005; 40: 737‒42.
28.
Diaz DR, Landsberger SA, Povlinski J, Sheward J, Sculley C. Psychiatric disorder prevalence among deaf and hard-of-hearing outpatients. Compreh Psychiatry, 2013; 54: 991‒5.
29.
Werngren-Elgstrom M, Dehlin O, Iwarsson S. Aspects of quality of life of persons with prelingual deafness using sign language: subjective wellbeing, ill-health symptoms, depression and insomnia. Arch Georontol Geriatr, 2003; 37: 13‒24.
30.
Leigh IW, Anthony-Tolbert S. Reliability of the BDI-II with Deaf persons. Rehabil Psychol, 2001; 46(2): 195‒202.
31.
Kvam MH, Loeb M, Tambs K. Mental health in deaf adults: symptoms of anxiety and depression among hearing and deaf individuals. J Deaf Stud Deaf Educ, 2007; 12(1): 1‒7.
32.
Estrada B. Beck Depression Inventory in Mexican Sign Language. International Journal on Mental Health and Deafness, 2012; 2(1): 4‒12.
33.
Zalewska M. Mechanizmy zaburzeń tożsamości u młodzieży głuchej mającej słyszących rodziców. W: Kobosko J, red. Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”; 2009; 79–83.
34.
Bat-Chava Y. Antecedents of self-esteem in deaf people: A meta-analytic review. Rehab Psychol, 1993; 38(4): 221‒34.
36.
Marschark M, Spencer PE, red. Oxford handbook of deaf studies, language and education. Oxford: Oxford University Press; 2003.
37.
Jambor E, Elliott M. Self-esteem and coping strategies among deaf students. J Deaf Stud Deaf Educ, 2005; 10(1): 63‒81.
38.
Hintermair M. Self-esteem and satisfaction with life of deaf and hard-of-hearing people – a resource-oriented approach to identity work. J Deaf Stud Deaf Educ, 2008; 13(2): 278‒300.
39.
Crowe T. Self-esteem scores among deaf college students: An examination of gender and parents’ hearing status and signing ability. J Deaf Stud Deaf Educ, 2003; 8(2): 199‒206.
40.
Weisel A, Kamara A. Attachment and individuation of deaf/hard-of-hearing and hearing young adults. J Deaf Stud Deaf Educ, 2005; 10(1): 51‒62.
41.
Kobosko J. Osoba głucha, to znaczy kto? – tożsamość osobowa młodzieży głuchej i słabo słyszącej rodziców słyszących. W: Kobosko J, red. Młodzież głucha i słabosłysząca w rodzinie i otaczającym świecie – dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa: Stowarzyszenie „Usłyszeć Świat”; 2009; 19–35.
42.
Kobosko J. Doświadczanie siebie jako osoby głuchej – badania nad młodzieżą głuchą i jej słyszącymi matkami z perspektywy interpersonalnej. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2010; 11: 101–22.
43.
Bain L, Scott S, Steinberg AG. Socialization experiences and coping strategies of adults raised using spoken language. J Deaf Stud Deaf Educ, 2004; 9(1): 120‒8.
44.
Lukomski J. Deaf college students perceptions of their social-emotional adjustment. J Deaf Stud Deaf Educ, 2007; 12(4): 486‒94.
45.
Łaguna M, Lachowicz-Tabaczek K, Dzwonkowska I. Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, 2007; 2(04): 164‒76.
46.
Seligman MEP, Walker EF, Rosenhan DL. Psychopatologia. Warszawa: Zysk i S-ka Wydawnictwo; 2003.
47.
Orth U, Robins RW, Widaman KF. Life-span development of self-esteem and its effects on important life outcomes. J Pers Soc Psychol, 2012; 102(6): 1271‒88.
48.
Hatchett GT, Park HL. Relationships among optimism, coping styles, psychopathology, and counseling outcome. Pers Indiv Differ, 2004; 36(8): 1755‒69.
49.
Tomczak-Witych A. Strategie pacjentek depresyjnych radzenia sobie ze stresem. Psych Pol, 2006; 40(3): 491‒502.
50.
Juczyński Z, Ogińska-Bulik N. Inwentarz do radzenia sobie ze stresem Mini-Cope. W: Juczyński Z, Ogińska-Bulik N, red. Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego; 2009.
51.
Garnefski N, Kraaij V. Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. Pers Individ Diff, 2006; 40: 1659–69.
52.
Garnefski N, Kraaij V. Cognitive coping and goal adjustment are associated with symptoms of depression and anxiety in people with acquired hearing loss. Int J Audiol, 2012; 51(7): 545‒50.
53.
Klein DM, Turvey CL, Pies CJ. Relationship of coping styles with quality of life and depressive symptoms in older heart failure patients. J Ageing Health, 2007; 19(1): 22‒38.
54.
Straatman LV, Huinck WJ, Langereis MC, Snik AFM, Mulder JJ. Cochlear implantation in late-implanted prelingually deafened adults: changes in quality of life. Otol Neurotol, 2014; 35: 253‒9.
55.
Makowska Z, Merecz D. Polska adaptacja Kwestionariuszy Ogólnego Stanu Zdrowia Davida Goldberga GHQ-12 i GHQ28. W: Ocena zdrowia psychicznego na podstawie badań kwestionariuszami Davida Goldberga. Część II. Łódź: Oficyna Wydawnicza IMP; 2001.
56.
Dzwonkowska I, Łachowicz-Tabaczek K, Łaguna M. Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych; 2008.
57.
Carver CS. You want to measure coping but your protocol’s too long: consider the Brief COPE. Int J Behav Med, 1997; 4(1): 92‒100.
58.
Zalewska M. Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka z opóźnionym rozwojem mowy. Warszawa: J. Santorski & CO; 1998.
59.
Miklewska A. Wybrane problemy aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych na przykładzie autorskiego programu. W: Janowski K, Artymiak M, red. Człowiek chory. Aspekty biopsychospołeczne. Lublin: Wydawnictwo POLIHYMNIA; 2009, 495‒514.
60.
Leigh IW, Anthony S. Parent bonding in clinically depressed deaf and hard-of-hearing adults. J Deaf Stud Deaf Educ, 1999; 4(1): 28‒36.
61.
Orzechowska A, Zajączkowska M, Talarowska M, Gałecki P. Depression and ways of coping with stress: A preliminary study. Med Sci Monit, 2013; 19: 1050‒6.
62.
Michalska-Leśniewicz M, Gruszczyński W. Psychologiczne wyznaczniki jakości życia kobiet z rozpoznaną depresją. Psych Pol, 2010; 44(4): 529‒41.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
